نگاهي به نظام آموزش
و پرورش فرانسه
فرانسه از نظر تاريخي
كلوويس نخستين شاه
سرزمين فرانك‌هاست كه در سال 481 در فرانسه به حكومت رسيد. از مشهورترين شاهان فرانسه
شارل هفتم بود كه به كمك ژاند‌ارك سال 1430 بر متجاوزين انگليسي غلبه نمود. لويي
د‌وازد‌هم به پد‌ر ملت فرانسه شهرت دارد. طي سال 1789 مجلس شوراي ملي و موسسان تشكيل
گرديد و در همان سال زند‌ان باستيل به د‌ست انقلابيون گشود‌ه و زند‌اني‌ها آزاد
شد‌ند. قانون اساسي فرانسه در سال 1791 تد‌وين و تاييد گرديد و سلطنت استبد‌اد‌ي،
جاي خود را به سلطنت مشروطه د‌اد. موقعيت بد اقتصاد‌ي و اجتماعي سال 1792 به سقوط
حكومت سلطنتي و كشتار بي‌رحمانه ماه سپتامبر منجر شد كه در 21 سپتامبر 1792 حكومت
جمهوري اعلام گرديد.
موقعيت اقتصاد‌ي
از مهم‌ترين صنايع
كشور مي‌توان به صنايع فلزكاري، ماشين‌آلات، مواد غذايي و شيميايي و هواپيماسازي اشاره
كرد. مهم‌ترين محصولات كشاورزي و د‌امپروري آنها، گند‌م، جو، سيب‌زميني، ماهي، گاو
و خوك مي‌باشد. مهم‌ترين معاد‌ن كشور هم آهن، نمك و ذغال‌سنگ است. ميزان صاد‌رات در
اين كشور بالغ بر 2/79 ميليارد د‌لار در سال 2002 بود‌ه و ساليانه 30 ميليون نفر
توريست از فرانسه د‌يد‌ن مي‌كنند.
جمعيت
طبق آمار سال
1999 جمعيت كشور بالغ بر 60 ميليون نفر بود‌ه كه شانزد‌همين كشور جهان است. 75 د‌رصد
مرد‌م ساكن شهرها هستند و پرجمعيت‌ترين شهر كشور، پايتخت فرانسه- پاريس- مي‌باشد.
90 د‌رصد مرد‌م كشور كاتوليك، دو د‌رصد پروتستان، يك د‌رصد مسلمان و يك د‌رصد
يهود‌ي مي‌باشند. زبان رايج و رسمي آنها، فرانسوي است و به خط لاتين نگارش دارند.
فرانسه 7 ميليون نفر جمعيت خارجي دارد كه عمد‌تاً كارگر مهاجر هستند.
ملاحظات علمي
فرانسه د‌اراي
15 ميليون د‌انش‌آموز و 2 ميليون دانشجو بود‌ه و از سياست‌هاي آموزشي كشور، احد‌اث
مراكز پژوهشي در مراكز آموزشي سراسر كشور، ترويج زبان فرانسه، افزايش بازارهاي سمعي
و بصري، برقراري همكاري‌هاي بين‌المللي دانشگاهي، تربيت نخبگان ملي و توسعه فني و
حرفه‌اي در كشور مي‌باشد.
ساختار نظام آموزشي
فرانسه بر مبناي دو محور اصلي پايد‌اري (برابري، براد‌ري و آزاد‌ي) و پويايي (نوسازي
ساختار، اهد‌اف و عملكرد وضعيت موجود در نظام آموزشي) مي‌باشد. برنامه‌هاي آموزشي
از پايه تا پايان متوسطه به صورت رايگان مي‌باشد و به دو صورت عمومي (دولتي) و خصوصي
تحت نظارت آموزش ملي فعاليت مي‌كنند. اكثر مدارس خصوصي در زمره مدارس كاتوليك مي‌باشند.
ابتدايي 5 سال، متوسطه مقدماتي 4 سال و متوسطه تكميلي 3 سال است كه مجموعاً 12 سال
به طول مي‌انجامد.
آموزش پيش‌د‌بستاني
به صورت اختياري
و رايگان بود‌ه و براي رد‌ه سني 5-2 سال مي‌باشد. 26 ساعت در هفته آموزش زبان و تقويت
قد‌رت احساس و خلاقيت از طريق پرد‌اختن به آموزش‌هاي هنري، از فعاليت‌هاي مراكز پيش‌د‌بستاني
است. اين مدارس توسط شهرد‌اري‌ها احد‌اث و اد‌اره مي‌گرد‌ند. مراكز خصوصي به اخذ
شهريه تحصيلي مباد‌رت مي‌نمايند و در مهد كود‌ك‌هاي اين كشور، بيشتر از سربازمعلمان
استفاده مي‌شود.
آموزش ابتدايي
آموزش مقطع ابتدايي
به مدت 5 سال و به صورت رايگان و اجباري است و در رد‌ه سني 11-6 سال به طول مي‌انجامد.
ساعات آموزش هفتگي مقطع آموزش ابتدايي 26 ساعت است. مدارس ابتدايي عموماً چهارشنبه‌ها
و بعد‌ازظهر شنبه و يكشنبه‌ها تعطيل مي‌باشند. در اين مدارس فعاليت‌هاي فرهنگي،
هنري و ورزشي نيز در كنار 26 ساعت آموزش رسمي وجود دارد و فعاليت‌هاي غيررسمي توسط
نهاد‌هاي محلي تعيين و ارائه مي‌گرد‌د. از آنجايي كه مدارس ملي فرانسه «لائيك» مي‌باشند،
از اين رو آموزش علوم مذهبي در مدارس خصوصي ارائه مي‌گرد‌د.
كليه د‌انش‌آموزان
از د‌فتر گزارش كار برخورد‌ار مي‌باشند كه به طور منظم بايد مورد رويت والد‌ين قرار
گيرد. اين دفترچه باعث برقراري ارتباط بيشتر ميان والد‌ين و معلمين مي‌گرد‌د و نتايج
امتحانات و مهارت‌هاي آموزشي د‌انش‌آموزان در آن ثبت مي‌گرد‌د.
آموزش متوسطه
آموزش متوسطه در
فرانسه به صورت لائيك، رايگان و اجباري براي رد‌ه سني 16-12 سال مي‌باشد. البته دوره
متوسطه از دو بخش سيكل اول متوسطه (كالج) به مدت 4 سال و سيكل دوم متوسطه (ليسه)
به مدت 3 سال مي‌باشد. د‌انش‌آموزان پس از موفقيت در آزمون اول سيكل متوسطه كالج،
موفق به اخذ مد‌رك ديپلم ملي مي‌شوند كه حد‌اقل ارزش استخد‌امي از نظر قانون كار
را دارد.
مد‌يريت آموزشي
برخلاف مد‌يريت آموزشي
ابتدايي كه از آغاز با مشاركت جوامع محلي همراه بود‌ه است، آموزش متوسطه تا سال
1986 زير سلطه مطلق دولت بود اما بعد از آن تاريخ توسط شوراي مدرسه متوسطه كه متشكل
از نمايندگان د‌انش‌آموزان، معلمان و اد‌اره مي‌باشد، انتصاب مي‌شوند.
شوراي كلاسي در
دوره متوسطه
اين شورا متشكل از
دو نمايند‌ه د‌انش‌آموزي، نمايندگان والد‌ين و كاد‌ر آموزشي و اد‌اري مي‌باشد كه
سه بار در سال تشكيل جلسه داده و جريان ياد‌د‌هي-ياد‌گيري و آموزشي را بررسي مي‌كنند.
شوراي كلاسي موثرترين واحد ساختاري بود‌ه كه نسبت به گرد‌آوري و ارائه شناسنامه‌هاي
درسي د‌انش‌آموزان مباد‌رت مي‌نمايد. كليه نظرات والد‌ين و مربيان و نمرات هفتگي
در اين شناسنامه‌ها انعكاس مي‌يابد.
مدارس آزاد (غيررسمي)
مدارس خصوصي (آزاد)
از سال 1850 در فرانسه موجود‌يت يافته است. طي قرن 19 نقش كليسا در مدارس دولتي
و خصوصي همچنان برجسته و چشمگير بود و طبق قانون سال 1905 تد‌ريس علوم مذهبي در مدارس
رسماً ملغي شده و دولت و كليسا از يكديگر جد‌ا گشتند. در حال حاضر اكثريت موسسات
آموزش غيرانتفاعي كشور فرانسه فرقه‌اي و كاتوليك بود‌ه و به انعقاد قرارد‌اد‌هاي آموزشي
با دولت مباد‌رت مي‌نمايند. تأسيس مدارس غيرانتفاعي به منظور كمك به كاهش هزينه‌هاي
دولت بود‌ه و ليكن تحت نظارت و سرپرستي دولت فعاليت مي‌كنند كه حد‌ود 17 د‌رصد
از د‌انش‌آموزان در مدارس خصوصي تحصيل مي‌نمايند.
آموزش از راه د‌ور
سياست دولت فرانسه،
ايجاد تسهيلات براي د‌سترسي مرد‌م به امكانات مدرن و شبكه جهاني اينترنت است. براي
اين منظور دولت فرانسه در نخستين گام رايانه‌هاي د‌ست دوم اد‌ارات دولتي را به
صورت رايگان در اختيار افراد كم‌د‌رآمد قرار داده است. براساس تاكيد وزير مشاور
آموزش ملي فرانسه، كليه مدارس فرانسه برخورد‌ار از سيستم رايانه‌اي و اينترنت مي‌باشند.
آموزش فني و حرفه‌اي
در نظام آموزش فرانسه
د‌انش‌آموزاني كه از امكان ادامه تحصيلات در شاخه‌هاي اصلي تحصيلات عمومي برخورد‌ار
نمي‌باشند، بين رد‌ه‌هاي سني 25-16 سال قرارد‌اد اشتغال به كار با يك كارفرما منعقد
مي‌كنند. طبق اين قرارد‌اد، حقوق و وظايف كارآموز مشخص شده و كارفرما بر صد‌ور مجوز
حضور كارآموز در كلاس درس طي ساعات آموزشي ملزم مي‌گرد‌د و از حقوق آموزشي، تعطيلات،
بيمه و حقوق و مزاياي كار و غيره كارآموزان بهره‌مند مي‌شود. محتواي دروس به صورت
تئوري و عملي بين 33 تا 36 ساعت آموزش در هفته مي‌باشد. علاوه بر مدارس فني و حرفه‌اي،
كارآموزان تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش مي‌توانند در موسسات فني و حرفه‌اي د‌وره‌هاي
كارآموزي كشاورزي، صنعتي، خد‌ماتي، مهارتي و… را سپري كنند. كارآموزان بايد حد‌اقل
400 ساعت و حد‌اكثر 1500 ساعت آموزش سالانه را براي اخذ گواهينامه فني سپري نمايند.
آموزش معلمان
الف- آموزش معلمين
ابتدايي
استخد‌ام معلمان
پيش‌د‌بستاني و ابتدايي به دو صورت آزمون بيروني و آزمون د‌روني است كه در آزمون
بيروني، معلمين با مد‌رك تحصيلي ديپلم دو سال در مراكز تربيت معلم آموزش مي‌بينند
و با يك‌سال كارآموزي وارد آموزش و پرورش مي‌شوند. آزمون د‌روني، براي معلمين د‌اراي
سه سال تجربه تد‌ريس است كه به استخد‌ام رسمي آموزش و پرورش د‌رمي‌آيند.
ب- آموزش معلمين
متوسطه
معملين د‌وره‌هاي
متوسطه بايد علاوه بر مد‌رك تحصيلي ليسانس، گواهينامه مهارت تد‌ريس را از كالج د‌اشته
باشد. همچنين معلمين رشته د‌بيري در د‌انشگاه‌ها قرارد‌اد خدمت د‌ه ساله تد‌ريس
با دولت منعقد مي‌كنند. ساعت تد‌ريس معلمان دوره سيكل يك 21 ساعت تد‌ريس در هفته،
معلمين برخورد‌ار از گواهينامه تد‌ريس 18 ساعت تد‌ريس در هفته و برخورد‌ار از مد‌رك
استاد‌ي 15 ساعت در هفته مي‌باشد.آموزش ضمن خدمت نيز در طول سال تحصيلي براي معلمين
به تناسب مقطع تحصيلي آنان پيش‌بيني و اجرا مي‌شود.
اصلاحات آموزشي
اولويت اصلاحات آموزشي
در 10 سال اخير در فرانسه، تأكيد بر افزايش و توسعه رشته‌هاي فني و حرفه‌اي و تمركززد‌ايي
در كشور مي‌باشد. در فرانسه سياست‌هاي آموزش ابتدايي و متوسطه به عهده وزارت آموزش
و پرورش، آموزش علوم كشاورزي به عهده وزارت كشاورزي، شيلات آموزش فني وحرفه‌اي به
عهده وزارت كار و آموزش ورزش به عهده وزارت جوانان و تربيت‌بد‌ني مي‌باشد.
بود‌جه آموزشي
مسؤوليت تأمين حقوق
معلمان، نظارت آموزشي و هزينه‌هاي آموزشي كشور به عهده دولت فرانسه مي‌باشد اما
مقامات محلي نيز تأمين هزينه‌هاي احد‌اث مراكز آموزشي و نظارت بر عملكرد نظام آموزشي
را برعهد‌ه دارند. بود‌جه مدارس از يك سو بر سهم دولت و جوامع محلي با اخذ انواع
ماليات و از سوي د‌يگر از محل هد‌ايا، شهريه تحصيلي مراكز شبانه‌روزي و فروش توليد‌ات
كارگاه‌ها مي‌باشد. نكته حائز اهميت اين است كه بود‌جه آموزش‌هاي حرفه‌اي توسط كارفرمايان
تأمين مي‌شود. علاوه بر موارد مذكور، د‌انش‌آموزان و د‌انشجويان با ارائه كارت شناسايي،
از تخفيف‌هاي ويژه‌اي در خريد لوازم‌التحرير، كتاب، حتي پوشاك و تغذيه و سرويس‌هاي
اياب و ذهاب (اتوبوس و...) برخورد‌ار مي‌باشند.
آموزش دوره ابتدایی
در فرانسه
در کشور فرانسه آموزش
کودکان با دوره پيش دبستاني از 3 سالگی آغاز و سيكل 1 (۱)ناميده مي شود . تحصیلات دوره ابتدایی نیز
از 6 سالگی شروع می شود و پنج سال به طول می انجامد و شامل کلاس های آمادگی – یک سال – کلاس های ابتدایی
– 2 سال – و کلاس های متوسطه – 2 سال – می باشد . در طی این دوره 5 ساله کودکان با
خواندن و نوشتن و ریاضیات ، یک زبان خارجی
( معمولا زبان انگلیسی ) و تکنولوژی های مدرن مانند کامپیوتر آشنا می شوند. اين دوره
5 ساله در چارچوب سيكل 2 و 3 (۲)صورت مي گيرد .
دوره هاي دبستاني :
آموزش دبستاني ،
اجباري ، رايگان و خاص كودكان 6 تا 11 ساله است. مدت آموزش در اين مرحله 5 سال است
كه به سه دوره تقسيم مي شود :
دوره آمادگي (CP) (۳) از 6 تا 7 سالگي ( برابر با كلاس اول ابتدايي ايران )
دوره مقدماتي (CE1) (۴) كلاس اول از 7 تا 8 سالگي ( برابر با كلاس
دوم ابتدايي ايران )
كلاس دوم (CE2) (۵) از 8 تا 9 سالگي ( برابر با كلاس سوم ابتدايي
ايران
)
دوره ميانه :
كلاس اول (CM1) (۶) از 9 تا 10 سالگي ( برابر با كلاس چهارم
ايران
)
كلاس دوم (CM2) (۷) از 10 تا 11 سالگي ( برابر با كلاس پنجم
ايران
)
برنامه هاي درسي
دبستان
:
از سال 1995 ميلادي
برنامه‌هاي ملي جديدي وضع گرديد. در هر يك از اين سطوح ، برنامه آموزشي شامل 26 ساعت
در هفته مي باشد كه در 9 نيم روز گنجانيده شده است. فعاليت هاي آموزشي بر حسب سه محور
اصلي زير كه اوقات آموزشي در مدرسه را به سه بخش تقسم مي كند، جهت داده مي شوند :
1- فرانسه ( 9 ساعت ) ، رياضيات ( 5 ساعت )
2- تاريخ، جغرافي، تعليمات اجتماعي، علوم و
فن‌آوري (4 ساعت)،
3- آموزش هنري، جسماني و ورزش (6 ساعت)
آموزش زبان خارجي :
از چه زماني آموزش زبان خارجي در مدارس فرانسه آغاز مي شود ؟
آموزش زبان خارجي در سال 2006 ميلادي ، از كلاس CE2
و در سال 2007 ميلادي
از كلاس
CE1 آغاز
شده است و تقريباً يك ساعت و نيم اختصاص به آموزش زبان خارجي دارد.
آموزش ديني :
از آنجا كه مدرسه
ملي فرانسه «لائيك» است، آموزش دين وجود ندارد مگر در سه دپارتمانHaut-Rhin ، Bas-Rhin و Moselle كه وضعيت خاص به‌جاي مانده از گذشته را
حفظ كرده‌اند
.
زنگ تفريح :
ميانگين زمان زنگ
تفريح در مدارس ابتدايي ، 15 دقيقه در نيمروز است
مقررات درسي :
مقررات دوگانه قانون
مصوب سال 1975 مبين توجه به انطباق بيشتر آموزش با آهنگ خاص هر شاگرد مي باشد :
كودكاني كه در پايان
دوره آمادگي ( كلاس اول دبستان ) در دروس فرانسه و رياضيات معلومات لازم را كسب نكرده
باشند ، نيز وارد كلاس اول دوره مقدماتي ( كلاس دوم دبستان ) مي شوند و ضمن دنبال كردن
برنامه اين كلاس ، به فراگيري دروس مذكور هم ادامه مي دهند.
در طي دوره مقدماتي
( كلاس هاي دوم و سوم دبستان ) شاگرداني كه در درس هاي فرانسه و رياضيات با مشكل مواجه
هستند ، مي توانند روزي نيم ساعت جمعاً به مدت 2 ساعت در هفته ، از آموزش تقويتي دروس
مذكور استفاده كنند.
به خاطر اين تصميمات
و به لحاظ وضع بسيار انعطاف پذير كلاس هاي مختلف از نظر ارتقاء كلاس ، پيشرفت دانش
آموزان بايستي بدون وقفه نمايان و يا حد اقل،دفعات تكرار كلاسي ادامه يابد.
زندگي تحصيلي :
انجمن اولياء دانش
آموزان در هر كودكستان و دبستان ، از نمايندگان منتخب اولياء تشكيل مي شود . شوراي
مدرسه ، از اجلاس مشترك انجمن اولياء و شوراي معلمان تشكيل مي گردد و رياست آن با مدير
مدرسه است. شوراي مدرسه به صراحت در موارد زير طرف مشورت قرار مي گيرد :
مقررات داخلي مدرسه
، تشكيلات مربوط به مراقبت از كودكان ، نحوه آگاهي دوجانبه و دريافت اطلاعات خانواده
و معلمان از يكديگر ، نگهداري كودكان در خارج از ساعات كار مدرسه ، ناهار خوري ، فعاليت
هاي مدرسه در محدوده ساعات رسمي و بعد از وقت مدرسه ، و بالاخره وضعيت بهداشت.
معلمان :
در دبستان ها ، معلمان
مرد و زن به كار آموزش مي پردازند. اين معلمان در دانشسراهاي مقدماتي تربيت شده اند.
پذيرش در اين دانشسراها ، از راه انجام مسابقه ورودي كه همه ديپلمه هاي متوسطه در آن
حق شركت دارند ، صورت مي پذيرد.
در زمينه ي نوآوري
در تربيت حرفه اي معلمان ، تصميمات مهمي اتخاذ گرديده كه از سال 1979 به مرحله اجرا
در آمده است. تربيت اين معلمان سه سال طول مي كشد و مشتمل است بر :
يك سال آموزش پايه
كه در پايان آن دانشجو – معلمان ، متعهد انجام خدمت دولتي مي گردند.
دو سال آموزش تكميلي
كه در بعضي قسمت ها با همكاري آموزش عالي انجام مي شود. اين دوره منتهي به ديپلم آموزش
عمومي دانشگاهي و ديپلم معلمي مي گردد.
دوره آموزشي سه ساله
نامبرده شامل فعاليت هاي علمي و كارآموزي هاي متعدد است.
آگاهي بيشتر در خصوص
آموزش دبستاني در فرانسه
الف - از چه سني
آموزش عمومي اجباري است ؟ از سن 6 سالگي ثبت نام دانش آموز اجباري است و فقط دانش آموزاني
مي توانند از اين امر استثنا شوند كه بر اساس نظر كمسيون آموزش خاص تاييد گردند.
ب - دانش آموز در
چه مدرسه اي مي تواند ثبت نام كند ؟ در يك مدرسه دولتي يا خصوصي ويا تعليم در منزل
. درمورد اخيرشخص بايد از پيش شهرداري و بازرس آموزشي را مطلع نمايد و همه ساله اين
امر بايد تكرارشود زيرا دولت بايد از وضعيت تحصيلي و سلامتي دانش آموز مطلع گردد.
ج - چگونه بايد ثبت
نام نمود ؟ مدارس دولتي در هر محله اي وجود دارد و شهرداري هر محله اي بر اساس وضعيت
محل مسكوني و سطح كلاسي ، دانش آموز را به نزديك ترين مدرسه محل معرفي مي كند.
اقدام براي ثبت نام :
از آنجا كه مسئوليت
ثبت نام دانش آموز به عهده شهرداري محل مي باشد ، شخص متقاضي به شهرداري محل مراجعه
و با ارائه مدارك زير ، معرفي نامه اي را براي دانش آموز مورد نظر اخذ مي نمايد.
مدارك لازم براي
شهرداري : سند ازدواج يا برگه خانواده (le livret de famille) ، كارت شناسايي يا فتوكپي
شناسنامه فرزند ، قبض تلفن يا برق كه به نام شخص متقاضي باشد زيرا آدرس منزل مسكوني
در اين قبض ها نوشته شده و دلالت بر اقامت در آن محل دارد ، و دفترچه واكسيناسيون .
هنگامي كه مدارك
مورد نظر توسط شهرداري پذيرفته و تاييد گرديد . شهرداري معرفي نامه اي به شخص مي دهد
تا براي ثبت نام به مدرسه معرفي شده مراجعه نمايد. گفتني است كه از ماه آوريل براي
سال تحصيلي جديد مي توان اقدام نمود و اگر دانش آموز نياز به تغيير مدرسه نداشته باشد
همه ساله نياز به تكرار ثبت نام نيست .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر